Kunstwerk 

Op een lange betonnen sokkel op de hoek van de Weteringdwarsstraat, spreidt een feniks zijn vleugels. Onder hem ligt eenzelfde vogel levenloos op zijn rug. Het beeld, genaamd Phoenix, is door de symboliek een monument voor de wederopbouw na de vernielingen van de Duitse bezetter in Nederland. De feniks is een Grieks-mythologische vogel die zich volgens de fabel om de 500 jaar liet verbranden op een door de zon ontstoken brandstapel, om vervolgens herboren uit de as te herrijzen. Het is een symbool van onsterfelijkheid en eeuwige verjonging na ondergang (1). 

 

Achtergrond 

De Phoenix die hier op de hoek van de Weteringdwarsstraat en de Spiegelgracht staat, is een afgietsel van het beeld dat gemaakt werd voor het Stationsplein in Arnhem. Het Arnhemse station raakte tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de Slag om Arnhem ernstig beschadigd en werd daarom in 1954 vervangen. Het beeld werd gemaakt ter gelegenheid van de opening van dit station door de kunstenaar Willem Reijers (1910-58), die zelf uit Arnhem kwam. In 2015 is het station vernieuwd, maar de Phoenix heeft opnieuw een plek gekregen in de moderne stationshal (2).  

Op een reizende tentoonstelling in 1973 die het werk van Reijers toonde, werd een afgietsel van de Phoenix geëxposeerd. De gemeente Amsterdam kocht dit beeld aan (3). Het werd in 1974 op de huidige plek geplaatst. Eenzelfde afgietsel van de Phoenix is in het bezit van het Kröller-Müller museum en staat daar tentoongesteld in het Aldo van Eyck-paviljoen (4). 

 

Kunstenaar  

Willem Reijers (1910-1958) werd geboren in een familie van notarissen in Arnhem. Hij was onder andere werkzaam in Bergen, Parijs en Amsterdam in verschillende kunstdisciplines (5). Hij tekende al op vroege leeftijd, volgde op 23-jarige leeftijd tekenlessen in Londen en illustreerde tijdens zijn schooltijd daar al een strip voor De Telegraaf. Na zijn afstuderen in Londen in 1934 ging hij naar Parijs, waar hij schilderles kreeg van de kubistische schilder Fernand Léger op de Académie de la Grande Chaumière. Na eigen experimenten met de beeldhouwkunst in Bergen, vertrok hij in 1939 voor een jaar naar Parijs om te werken in de studio van Ossip Zadkine. De laatste tien jaar van zijn leven legde Reijers zich volledig toe op de beeldhouwkunst. De sculpturen van Reijers zijn een tussenweg tussen abstractie en figuratie. Hij experimenteerde met een nieuwe vormentaal voor menselijke emoties en christelijke, of profane verhalen, waarin invloeden van kubisme te zien zijn. Reijers maakte naast Phoenix ook andere beelden die gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog herdenken, zoals Monument voor een Fusillade in Zijpersluis en De man van Vught in Heiloo. Zijn werk vormt een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse, naoorlogse beeldhouwkunst van de jaren ’40 en ’50 (5). 

 

Bronnen 

(1) Roel Arkestijn, Willem Reijers, Zwolle: Uitgeverij WBOOKS, 2004.  

(2) Phoenix | Spoorbeeld  

(3) "Beeldhouwer Willem Reijers voortreffelijk herdacht" in Het Parool, 3 januari 1973 - Art. 298 | Delpher 

(4) Phoenix – Kröller-Müller Museum  

(5) Willem Reijers - RKD Research