Op de kop van het Java-eiland staat een beeld van een zeeman met de bijnaam Joop Hoorn, naar een bootsman die bij de Stoomboot Maatschappij Nederland (SMN) werkte. Hij draagt een zuidwester en tuurt over het IJ naar het Noordzeekanaal. Hij wacht op de thuiskomst van zeelieden van de SMN. Zeeman op de uitkijk is een monument voor de 321 zeelieden van de SMN die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog en nooit meer terugkwamen naar de Amsterdamse haven. Tegen de sokkel is een plaat met namen In Memoriam aangebracht en op een aparte steen wordt het verhaal van het kunstwerk verteld.

Op 4 mei 1950, dodenherdenking, werd het beeld van Pieter Starreveld op de Kop van het Java-eiland onthuld. Na vertrek van het SMN in 1969 verhuisde het beeld mee naar de Vlothaven en kreeg daar een onopvallende plaats tussen gebouwen. Oud-medewerkers namen uiteindelijk het initiatief tot verplaatsing en vanaf 1988 keek de zeeman weer over het IJ, nu vanaf een stek bij het Centraal Station op de De Ruyterkade.Na de herinrichting van het Java-eiland is het standbeeld teruggekeerd op de Kop. De Zeeman op de uitkijk werd op 4 mei 2003 opnieuw onthuld tijdens een herdenking van de slachtoffers van de tweede Wereldoorlog.

Starreveld heeft een aantal oorlogsmonumenten op zijn naam staan. Dit naoorlogse beeld past door de blokvormige opbouw nog in de traditie van de vooroorlogse beeldhouwkunst. De beeldhouwer is verder vooral bekend om zijn figuratieve dierfiguren. In stadsdeel Zeeburg is nog een ander werk van Pieter Starreveld te bewonderen. Op het veldje naast club Panama staat het werk Vrouwe Fortuna uit 1950.

Meer over Pieter Starreveld vindt u hier.

https://www.pieterstarreveld.nl

 

Kunstroute Oost

Op een hoge zuil op de kop van het Java-eiland staat een uit graniet gebeitelde zeeman op de uitkijk. Hij heeft de bijnaam Joop Hoorn en staat symbool voor de zeelieden van de Stoomvaart Maatschappij Nederland (SMN) die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het kunstwerk van Pieter Starreveld werd op 4 mei 1950 hier onthuld. De kunstenaar, leerling van kunstenaar Jan Bronner, maakte in deze periode diverse monumenten en herdenkingsbeelden. Hij deed dat in een natuurlijke stijl, vaak direct werkend in steen. Later maakte hij ook verschillende werken in gegoten brons. In 1957 opende hij zijn eigen bronsgieterij.

De Zeeman legde een grote reis door Amsterdam af: In 1969 verhuisde het beeld naar de Vlothaven en vervolgens naar een plek bij het Centraal Station op de De Ruyterkade. Tot het op 4 mei 2003 terugkeerde naar zijn oorspronkelijke plek op het Java-eiland.

Recent werden er in een podcast vragen gesteld of wel alle omgekomen zeelieden van de SMN met dit monument worden herdacht. Stadsdeel Oost gaf Suzanne Rastovac van Beyond Walls opdracht om die vraag te onderzoeken. In deze podcast vertelt zij wat ze heeft gevonden in haar onderzoek en hoe we om kunnen gaan met monumenten als er nieuwe kennis wordt opgedaan.

Luister naar het verhaal achter dit kunstwerk via deze link of onderstaande QR-code: