Het voormalige oostelijk havengebied van Amsterdam is in de afgelopen jaren veranderd van een bedrijvig industrieterrein in een bruisende woonomgeving. Het daarin gelegen Rietlandpark is een belangrijk verkeersknooppunt waar fietsers, automobilisten, treinen en trams langs, onder en boven elkaar vloeien. Naast dit drukke verkeersplein staat een indrukwekkend 16 meter hoog kunstwerk van Frank Mandersloot (1960).

Voor de bijen bestaat uit vier reusachtige, bovenop elkaar gestapelde tafels. Onder de derde tafel hangen acht bijenkasten. Stadsecologen zullen in de buurt beplanting aanleggen waar de insecten nectar vandaan zullen halen. De bijen zullen aangeven hoe het met de bewoners van Amsterdam gesteld is. Als de bijen uit de stad verdwijnen, betekent dit dat de natuur in de omgeving is uitgestorven.

Mandersloot liet zich inspireren door een uitspraak van de conceptuele kunstenaar Lawrence Weiner. Tijdens een bezoek aan Amsterdam, beschreef deze de stad als een enorme tafel, omdat de hele infrastructuur en bebouwing rust op palen. In het begin waren het houten palen. Tegenwoordig worden deze van beton vervaardigd. Vandaar ook dat de tafels van diezelfde materialen zijn gemaakt.

De verschillende niveaus refereren eveneens aan de verschillende hoogtes waarop het verkeer voorbij stroomt. Naast de halte Rietlandpark ligt de Piet Hein tunnel. Het werk markeert de route van de recent aangelegde IJtram, de snelweg tussen het Amsterdam Centraal Station en de nieuw aangelegde wijk IJburg.

 

Kunstroute Oost

Trams, fietsen, auto’s en voetgangers kruisen elkaar bij de Panamalaan en de Fred Petterbaan. Kunstenaar Frank Mandersloot werd gevraagd om een kunstwerk te ontwerpen voor dit drukke verkeersknooppunt. Hij stapelde vier gigantische tafels die elk gericht zijn naar één van de verkeersrichtingen. Ze verwijzen zowel naar de gelaagdheid van de plek als naar een stad op palen. Mandersloot liet zich hiervoor inspireren door een uitspraak van de conceptuele kunstenaar Lawrence Weiner. Tijdens een bezoek aan Amsterdam beschreef hij de stad als een enorme tafel, omdat de infrastructuur en bebouwing rust op palen. Eerst gebouwd op houten palen, tegenwoordig van beton. Mandersloots tafels zijn van dezelfde materialen gemaakt.

In een eerste voorstel voor een kunstwerk op deze plek dacht Mandersloot een atelierwoning te verwerken. Daaromheen wilde hij een stadstuin aanleggen waar zijn vriendin zou kunnen imkeren. Het bestemmingsplan stond permanente bewoning niet toe, maar de bijenkasten bleven onderdeel van het uiteindelijke kunstwerk. De omgeving werd aangepast voor de duizenden honingbijen die het kunstwerk wél bewonen. Er werden krokussen, brem en gaspeldoorn geplant in de omliggende parken en groenstroken.

De bijen hebben het niet altijd makkelijk gehad in het kunstwerk. Imker Erik van Rosmalen plaatste in 2018 een nieuw bijenvolk in de kasten en vertelt in de podcast hoe de bijen overleven tussen de tafels. Kunnen we ze misschien een handje helpen?

Luister naar het verhaal achter dit kunstwerk via deze link of onderstaande QR-code: