Memorial for the victims of World War II
Kunstenaar | Nina Rave |
---|---|
Adres | Columbusplein |
Wijk | De Baarsjes |
Materiaal | Koperplaat, Staal |
Plaatsingsdatum | 2018 |
Het 4 mei monument aan het Columbusplein naast Buurthuis Jacob Maris in West is in 2018 onthuld door voormalig burgemeester van Amsterdam Job Cohen en stadsdeelbestuurder Fenna Ulichki. Bij dit nieuwe monument vindt de jaarlijkse 4 mei herdenking in de Baarsjes plaats. Het kunstwerk vervangt het oude witte kruisje voor de Visserschool aan het Columbusplein. Niet alle Nederlanders weten wat precies wordt herdacht op 4 mei en wat wordt gevierd op 5 mei. Dit leidde in het verleden tot spanningen rondom het oude monument en werd de herdenking door jongeren verstoord.
De ongeregeldheden zijn ruimschoots omgezet in verbinding doordat bewoners zich met hart en ziel hebben ingezet voor het nieuwe monument. De Visserschool heeft het monument geadopteerd.
Ontwerpster en kunstenares Nina Rave ontwierp in samenwerking met meer dan 80 bewoners een kunstwerk waarbij jong en oud zichzelf betrokken kan voelen.
Het beeld staat waardig op een grasheuvel zodat het tijdens een herdenkingsbijeenkomst met een grote groep mensen voor iedereen goed zichtbaar is.
Op de grasheuvel staat een groot donker blok balancerend op een glanzende gouden bol.
Het zwaar en onwrikbaar ogende blok representeert het kwaad terwijl de gouden bol als symbool dient voor verzet, hoop, helpen, verdedigen en het behouden van eigenwaarde onder de meest moeilijke omstandigheden.
De ietwat gedeukte gouden bol heeft het zwaar, maar ondanks de onderdrukking houdt de bol stralend het geheel in balans. In de gouden bol weerspiegelt de onschuld en daarnaast de glans van verzetsdaden tegen het kwaad. De verhoging van het kunstwerk door de kleine heuvel trekt de aandacht op ooghoogte naar de gouden bol.
Aan de voet van de heuvel staat in graniet een tekst gegraveerd:
"Wij gedenken hen die leden, hen die stierven, hen die streden."
Het participatiekunstwerk is tot stand gekomen tijdens workshops met kinderen, jongeren en bewoners die onder begeleiding van de kunstenares vingerafdrukken in platen van was hebben uitgesneden. De vingerafdrukken identificeren het menselijk leed en de vele handen die hebben geholpen het kwaad te bestrijden. Ruim 80 uitvergrootte vingerafdrukken zijn terug te vinden in het oppervlak van het donkere blok. Deze sporen van mensen benadrukken dat niet alleen in het algemeen een vreselijke gebeurtenis wordt herdacht, maar juist mensen met een identiteit, mensen met een naam die hier woonden en niet meer terugkeerden.
Tijdens de workshops kwamen veel persoonlijke oorlogsverhalen over familieleden naar boven.
Kinderen die zelf uit oorlogsgebieden afkomstig zijn, deelden hun hartverscheurende ervaringen. Deze betrokkenheid maakt dit 4 mei Herdenkingsmonument in de Baarsjes heel bijzonder.
Het was voor de kunstenares geen eenvoudige opdracht: "Ik vond het heel speciaal om dit kunstwerk te mogen ontwerpen, tegelijkertijd voelde het als een zeer grote verantwoordelijkheid. Het was zwaar om voor dit monument de geschiedenis in te duiken en bijvoorbeeld de schokkend pijnlijke interviews van Steven Spielberg met slachtoffers van de Holocaust te bekijken. De verhalen van buurtbewoners die de oorlog hebben meegemaakt raakten mij diep. Van de belevenissen van de kinderen die uit oorlogssituaties komen werd ik heel stil. Ik kom oorspronkelijk uit Duitsland waar het gevoel 'dit nooit meer!' heel sterk leeft. Bijzonder om zelf een steentje bij te mogen dragen aan het herdenken van de slachtoffers van de oorlog."
In het oeuvre van Nina Rave is participatie vaak een hoofdonderdeel. Het speelt een essentiële rol waarbij zij de artistieke autonomie en regie over het kunstwerk behoudt. Uiteindelijk ontstaat door de materiaalkeuze en de regie van de kunstenares over het totaal- en eindbeeld een kwalitatief hoogstaand kunstwerk.