Paleis op de Dam
Kunstenaar | |
---|---|
Adres | De Dam, westzijde |
Wijk | Binnenstad |
Plaatsingsdatum | 1651 |
De Dam en het Paleis maken deel uit van de Kunstroute Centrum.
De Dam verklapt met haar naam ook direct haar eerste functie als afsluiting en aanlegplaats in de rivier de Amstel. Lange tijd fungeerde de Dam als een centrale plek voor het laden, lossen én wegen van scheepsgoederen. Met de toename van de handel groeide de stad enorm en in 1648 werd een nieuw stadhuis op de Dam gebouwd met een schaal die nog niet eerder was vertoond. Het stadhuis werd het grootste niet-religieuze gebouw op dat moment in Europa en kan daarmee gezien worden als een belangrijk symbool van het vrijzinnige Amsterdam. Het gebouw moest de rijkdom en het aanzien van de stad Amsterdam weerspiegelen. De bouw kostte 8,5 miljoen gulden, een gigantisch bedrag in die tijd.
Hoewel de architect van het stadhuis Jacob van Campen was, werd de technische uitvoering verzorgd door stadsbouwmeester Daniel Stalpaert.
Het beeldhouwwerk werd gemaakt door Artus Quellinus en zijn medewerkers. Op 29 juli 1655 werd het stadhuis feestelijk ingehuldigd, maar het was toen nog niet voltooid. Joost van den Vondel Joost van de Vondel wijdde 1378 dichtregels aan de inwijding, in zijn gedicht Inwydinge van het Stadthuis.
Wanneer je je blik over het glimmende aanbouwsel laat glijden richting de nok van het Koninklijk Paleis, stuit je onderweg op een aantal bijzondere wezens. Naast Poseidon, de God van het weer, vind je er namelijk ook vier eenhoorns mét goudglimmende hoorns die niet te missen zijn wanneer de zon erop schijnt. Nu kennen we dit geliefde en mystieke wezen in de hedendaagse tijd als een symbool van diversiteit en het ‘jezelf kunnen zijn’. Echter, in de tijd dat het stadhuis gebouwd werd – 1651 – stond de eenhoorn symbool voor dominantie en overwicht.
Tot 1808 fungeerde het Stadhuis als een plek voor het laden, lossen én wegen van scheepsgoederen. Totdat Lodewijk Napoleon zich het gebouw toeeigende en tot paleis doopte. De waag, de plek waar gewogen werd, liet hij vervolgens van de Dam verwijderen. Het belemmerde immers zijn uitzicht vanaf zijn eigen splinternieuwe gouden balkon. Niet dé maar een waag vind je terug op de Nieuwmarkt.
Meer informatie:
Over Artus Quellinus https://rkd.nl/nl/explore/artists/65221
http://www.archive.org/stream/artusquelliendeo00gabruoft/artusquelliendeo00gabruoft_djvu.txt
https://www.paleisamsterdam.nl/over-het-paleis/